Wat is de veiligheidsketen?
De veiligheidsketen is een methode om rampenbestrijding, crisisbeheersing en veiligheidszorg structureel te professionaliseren. De keten bestaat uit vijf schakels (of fasen).
Het is belangrijk om evenveel aandacht te besteden aan iedere schakel. Zwakke schakels verhogen namelijk de kans op een ramp, crisis of niet adequate respons of nazorg.
De schakels van de veiligheidsketen
De keten bestaat uit vijf schakels. Namelijk proactie, preventie, preparatie, repressie en nazorg.
Proactie
Onder proactie valt het wegnemen van oorzaken van onveiligheid. Voorbeelden zijn bijvoorbeeld het verbieden van toegang voor onbevoegden in bepaalde ruimtes of het weigeren van alleen werken. Het gaat hierbij niet alleen om risico’s voor de uitvoerend persoon of personen, maar ook de omgeving. Zo kan bijvoorbeeld de toezegging voor een nieuwe inrichting worden verboden. Andersom wordt het bijvoorbeeld verboden om een school te bouwen in een gebied met grote risico’s voor kinderen. Dit zijn allemaal vormen van proactie. Proactie is de schakel in de veiligheidsketen die ervoor zorgt dat er minder risico’s zijn. Maar, niet alle risico’s zijn te voorkomen. Ook komt het voor dat de benodigde maatregelen niet haalbaar zijn.
Preventie
Preventie is het nemen van maatregelen om mogelijke onveiligheid te doen voorkomen. Bekende voorbeelden zijn het geven van voorlichting, gebruiken van brandmelders en opstellen van regels. Alert zijn op het naleven en handhaven van regels valt hier ook onder. Een ander voorbeeld is de zichtbare aanwezigheid van een bewaker in een stadhuis. Daardoor tonen mensen minder snel agressief gedrag.
Preparatie
De volgende fase in de veiligheidsketen is preparatie. Dit is het nemen van maatregelen om adequaat te reageren op een incident, crisis, ongeval of calamiteit. Oefeningen van de bedrijfshulporganisatie (BHV) is een voorbeeld van preparatie. Een ander voorbeeld is het beschikken over een persoonsalarm om snel hulp in te kunnen schakelen. Voorbereiding is erg belangrijk. Namelijk, niet altijd zullen de proactieve en preventieve maatregelen voldoende zijn. Een goede planning levert tijdswinst op tijdens een calamiteit of ongeluk, tijd die op dat moment hard nodig is.
Repressie
Dit is de vierde fase van de veiligheidsketen. Repressie of respons is de daadwerkelijke bestrijding van incidenten. Zoals het blussen van een brand. Repressieve maatregelen zorgen ervoor dat er zo min mogelijk schade voortkomt uit een incident. Bijvoorbeeld door de onveilige situatie zo snel mogelijk te beëindigen. Nog een voorbeeld is snel en discreet hulp kunnen inroepen bij agressie. Dat heeft als resultaat dat de situatie niet verder escaleert.
Nazorg
Nazorg is de fase van de veiligheidsketen waarbij maatregelen worden genomen om de normale gang van zaken weer te herstellen. Dat hoeft niet per se de oude situatie te zijn. Misschien moeten bepaalde zaken juist anders om herhaling te voorkomen. Dat verklaart dat de veiligheidsketen is getoond in de vorm van een cirkel.